Thủ tục, nơi nộp đơn ly hôn khi bỏ cấp huyện

Khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp: cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (xã, phường, thị trấn, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố) thì hệ thống Tòa án nhân dân cũng có sự thay đổi.

Cụ thể, vợ chồng nộp đơn ly hôn tại Tòa án khu vực thay vì Tòa án cấp tỉnh nếu có yếu tố nước ngoài hoặc cấp huyện trong các trường hợp còn lại như trước đây. Căn cứ pháp luật cụ thể của nhận định này như sau:

Theo Điều 29, Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 và Điều 35 Bộ luật này được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 2 Điều 1 Luật 85/2025/QH15, khi ly hôn gồm đơn phương và thuận tình, hai vợ chồng sẽ nộp đơn tại Tòa án nhân dân khu vực:

• Nơi hai vợ chồng thỏa thuận nếu là ly hôn thuận tình
• Nơi người bị yêu cầu ly hôn cư trú, làm việc nếu là đơn phương ly hôn.

Trong đó, kể cả trường hợp việc ly hôn có yếu tố nước ngoài giữa:

• Công dân Việt Nam với người nước ngoài;
• Người nước ngoài với nhau thường trú tại Việt Nam;
• Người Việt Nam ly hôn với người nước ngoài nhưng không thường trú tại Việt Nam vào thời điểm ly hôn và hai vợ chồng không có nơi thường trú chung.
• Đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài;
• Cần ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.

Đồng thời, theo khoản 13 Điều 2 Luật sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2025 thì cụm từ “Tòa án nhân dân cấp huyện” được thay thế bằng cụm từ “Tòa án nhân dân khu vực” khi đề cập đến thẩm quyền giải quyết các vụ việc hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài.

Ngoài ra, khi bỏ cấp huyện và sắp xếp lại các cơ quan ở cấp huyện thì Tòa án nhân dân cấp huyện cũng thuộc diện bị sắp xếp. Và căn cứ khoản 1 Điều 1 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi 2025, hệ thống Tòa án nhân dân sẽ có sự thay đổi trong cơ cấu, tổ chức và chỉ còn

• Tòa án nhân dân tối cao;
• Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố (sau đây gọi là Tòa án nhân dân cấp tỉnh);
• Tòa án nhân dân khu vực;
• Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế (sau đây gọi là Tòa án chuyên biệt);
• Tòa án quân sự trung ương, Tòa án quân sự quân khu và tương đương, Tòa án quân sự khu vực (sau đây gọi chung là Tòa án quân sự).

Như vậy, với ly hôn trong nước thì khi bỏ cấp huyện, vợ chồng sẽ nộp đơn tại Tòa án nhân dân khu vực.

Thủ tục ly hôn mới nhất 2025 khi bỏ cấp huyện như thế nào?

Bước 1: Hồ sơ cần chuẩn bị

Mặc dù ly hôn được phân thành ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương nhưng về cơ bản, giấy tờ, tài liệu nộp kèm đều giống nhau. Cụ thể, gồm:

• Đơn yêu cầu ly hôn (Hai hình thức ly hôn sẽ sử dụng mẫu đơn khác nhau: Đơn yêu cầu và đơn khởi kiện ly hôn)
• Giấy đăng ký kết hôn (bản chính). Nếu không có bản chính thì phải xin bản sao từ sổ gốc của cơ quan tư pháp – hộ tịch.
• Căn cước công dân/thẻ Căn cước của vợ và chồng (bản sao có chứng thực). Nếu không có thì sẽ thực hiện theo hướng dẫn của Tòa để nộp giấy tờ khác thay thế.
• Giấy khai sinh của con (nếu có – bản sao chứng thực)
• Giấy tờ về quyền sở hữu với tài sản chung hoặc nợ chung (nếu có).

Ngoài ra, khi bạn thực hiện thủ tục ly hôn đơn phương thì bạn còn có thể nộp kèm theo các bằng chứng, chứng cứ về việc vợ/chồng vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng khiến hôn nhân lâm vào tình trạng bế tắc, không thể không làm đơn xin ly hôn đơn phương: Ngoại tình, phá tán tài sản, bạo lực gia đình…

Bước 2: Nộp hồ sơ

Người có yêu cầu chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ nêu trên cùng với đơn xin ly hôn đơn phương (theo mẫu) nộp tại Tòa án nhân dân khu vực, nơi cư trú của người còn lại (theo quy định tại Điều 35, Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 sửa đổi bổ sung bởi Luật 85/2025/QH15).

Về cách thức nộp, người này có thể gửi đơn ly hôn qua đường bưu điện hoặc nộp trực tiếp tại Tòa án.

Bước 3: Giải quyết yêu cầu ly hôn

Sau khi nhận được đơn ly hôn, trong 05 ngày làm việc, Tòa án sẽ xem xét và quyết định thụ lý. Nếu hồ sơ hợp lệ, Tòa án gửi thông báo đóng tiền tạm ứng án phí.

Sau khi người yêu cầu đóng tiền tạm ứng án phí, trước khi đưa vụ án ra xét xử, Tòa án sẽ tiến hành hòa giải trừ trường hợp vụ án không tiến hành hòa giải.

Bước 4: Ra bản án ly hôn

Nếu hòa giải không thành, Tòa án lập biên bản hòa giải không thành và ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Nếu xét thấy đủ điều kiện để giải quyết ly hôn thì Tòa án ra bản án ly hôn, quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng sẽ chấm dứt tại thời điểm bản án này có hiệu lực pháp luật.